Πιλοτικά προγράμματα που αφορούν την είσοδο αλλοδαπών από τρίτες χώρες σε κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης εφαρμόζονται στη χώρα μας. Οπως αναφέρεται στον απολογισμό του έργου του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για τις πρώτες 100 ημέρες της κυβέρνησης,«η Ελληνική Αστυνομία συμμετέχει στο ερευνητικό έργο Fast-Pass για τη δημιουργία αυτόματης θύρας ελέγχου εισόδου στα συνοριακά σημεία ελέγχου (Automated Border Control). Το έργο συντονίζεται από το Αυστριακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (Austrian Institute of Technology - AIT), ενώ υπάρχουν 27 συμμετέχοντες, μεταξύ των οποίων και το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Μυκόνου. Την 28.4.2015 υποβλήθηκε το σενάριο του πιλοτικού από την κοινοπραξία για έγκριση από την ηγεσία. Προετοιμασία και υλοποίηση πιλοτικού από Απρίλιο έως Οκτώβριο 2016 στον Λιμένα Μυκόνου».
Η ΕΛ.ΑΣ. συμμετέχει επίσης στην πιλοτική εφαρμογή προγράμματος «Ευφυών Συνόρων» (Smart Borders). «Ειδικότερα στις 17 Απριλίου ξεκίνησε στους Κήπους Εβρου και καθημερινά δίνονται αναφορές προόδου. Στόχος του πιλοτικού προγράμματος είναι η επαλήθευση της αναγκαιότητας κατάρτισης των προτεινόμενων Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναβάθμιση της ασφαλείας κατά τη διάρκεια των διαβατηριακών ελέγχων».
Οι παρατηρήσεις από την εφαρμογή των «έξυπνων συνόρων» καταγράφονται και θα αποσταλούν στην αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκειμένου να γίνουν οι τελικές τροποποιήσεις - σε συνδυασμό και με τις παρατηρήσεις και των άλλων κρατών-μελών που συμμετέχουν εθελοντικά στην εφαρμογή του προγράμματος - και αναμένεται το 2016 να πάρει την τελική μορφή και να περάσει από συζήτηση και ψήφιση.
Καταγραφή, σχόλια και «Big Βrother»
Αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. μιλώντας στο «Βήμα» σημείωναν πως τα όποια δεδομένα συγκεντρώνονται στο πλαίσιο εφαρμογής του πιλοτικού προγράμματος των έξυπνων συνόρων δεν αποθηκεύονται σε βάση δεδομένων και απλά στόχος είναι να εξεταστεί ο χρόνος της λήψης των στοιχείων και καταγράφονται οι όποιες παρατηρήσεις όσων πολιτών συμμετέχουν σε αυτό και δεν αφορά έλεγχο διαβατηρίων, που αυτός συνεχίζεται να γίνεται κανονικά.
Το πρόγραμμα αυτό θα καταγράφει στοιχεία πολιτών τρίτων χωρών και την ημερομηνία που εισέρχονται σε χώρα-μέλος της ΕΕ μέλη της Συνθήκης Σένγκεν. Ετσι, αν παραβιάσουν τον χρόνο παραμονής, θα μπορούν μέσω ενός ενιαίου συστήματος να ενημερώνονται όλα τα κράτη-μέλη.
Επιπλέον στόχος είναι η διευκόλυνση των πολιτών τρίτων χωρών «ειδικής κατηγορίας» όπως ακαδημαϊκοί, επιχειρηματίες κ.ά. που έρχονται συχνά στα κράτη-μέλη της ΕΕ και μέσω μιας απλής διαδικασίας θα μπορούν να περνούν από τις «πύλες εισόδου» άμεσα χωρίς ταλαιπωρία και χρονοβόρες διαδικασίες (όπως η μίνι συνέντευξη) δείχνοντας απλώς το διαβατήριο και τα βιομετρικά χαρακτηριστικά τους σε ειδικά σημεία της πύλης. Στόχος σε κάθε περίπτωση, η ταύτιση των στοιχείων που αναγράφονται στο διαβατήριο με τον κάτοχό του.
Καταγραφή στοιχείων εν πλω
Το πιλοτικό πρόγραμμα από τις αρχές Μαΐου εφαρμόζεται και σε κρουαζιερόπλοια στη διαδρομή Πειραιάς - Μύκονος κάθε Δευτέρα και Παρασκευή για να διαπιστωθεί αν χρειάζεται να γίνουν αλλαγές. Ο σκοπός είναι η διαδικασία να γίνεται κατά τέτοιον τρόπο ώστε να αποφεύγονται οι ουρές και η ταλαιπωρία σε σχετικούς ελέγχους στα αεροδρόμια. Οπως ανέφεραν οι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ., αστυνόμος εφοδιασμένος με ένα σύστημα καταγραφής-«βαλιτσάκι» επιβαίνει στο πλοίο και καταγράφει σε ειδικό χώρο σαν κιόσκι τα στοιχεία πολιτών τρίτων χωρών «με απόλυτο σεβασμό στα προσωπικά δεδομένα».
Το πλήρωμα ενημερώνει τους επιβάτες των τρίτων χωρών για τον λόγο που επιβαίνει στο πλοίο ο αστυνομικός - δεν είναι ένστολος - και τους ζητεί εφόσον το θέλουν να συμμετέχουν εθελοντικά στην καταγραφή των στοιχείων τους. Στόχος είναι να έχουν καταγραφεί περίπου 1.500 άτομα στο πλαίσιο της πιλοτικής εφαρμογής. Οι επιβάτες, από την πλευρά τους, δεν δείχνουν ιδιαίτερη προθυμία και σε κάθε διαδρομή συμμετέχουν περίπου 30-40 άτομα είτε επειδή είναι επιφυλακτικοί είτε γιατί συμμετέχουν σε μια κρουαζιέρα για να χαλαρώσουν και όχι για να μπαίνουν σε τέτοιες διαδικασίες.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, επειδή δεν υπάρχει δυνατότητα να αποστέλλονται εν πλω τα στοιχεία, όταν το πλοίο θα φτάνει στο λιμάνι θα γίνεται «ζεύξη» μεταξύ των συστημάτων και θα αποστέλλονται σε βάση δεδομένων. Ετσι, όταν θα αποβιβάζεται ο επιβάτης του κρουαζιεροπλοίου, θα μπορεί χωρίς χρονοτριβή να περνά από την πύλη ελέγχου - εξόδου. Στο πλοίο η καταγραφή εκτός από τα στοιχεία περιλαμβάνει την καταγραφή δακτυλικών αποτυπωμάτων, ενώ στους Κήπους Εβρου που το σύστημα λήψης μοιάζει περισσότερο με ένα μεγάλο «τάμπλετ» γίνεται καταγραφή ίριδας ματιού.