Σε έναν πολύχρονο «εφιάλτη» που επιχειρείται τώρα να αντιμετωπιστεί και στην Ελλάδα έχουν εξελιχθεί τα προγράμματα πρόληψης της ισλαμιστικής «ριζοσπαστικοποίησης» πολιτών -κυρίως των αλλοδαπών από τη Μέση Ανατολή- που οδηγούν σε ένοπλες, μαζικές επιθέσεις εν ονόματι του ISIS, της Αλ Κάιντα και άλλων ενόπλων οργανώσεων.
Δεκάδες μεγάλοι φορείς και κέντρα μελέτης στο εξωτερικό, όπως η CoPPRA του Βελγίου, η ΤerRa της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Aggredi στη Φινλανδία, οι βρετανικές Rewind και West London Impact, το Project Exit-Leaving Violent Groups της Νορβηγίας, το SAVE (Sisters Against Violent Extremism) της Αυστρίας -αποτελείται από γυναίκες που επιδιώκουν την πρόληψη του εξτρεμισμού-, το δίκτυο Radicalisation Awareness Network της ΕΕ, επιχειρούν τα τελευταία χρόνια να βρουν τρόπους ώστε να προλάβουν την παραγωγή «φανατικών ισλαμιστών» που μπορεί να αιματοκυλίσουν ξαφνικά ευρωπαϊκά κράτη.
Προγράμματα που είχαν ξεκινήσει από τον προηγούμενο κύκλο επιθέσεων της Αλ Κάιντα στη Μαδρίτη (2004), στο Λονδίνο (2005) και αλλού, αλλά και επιθέσεις μικρότερου βεληνεκούς στην Ολλανδία, στη Σουηδία κτλ. συνεχίζονται τους τελευταίους μήνες μετά τις πολλαπλές επιθέσεις των μαχητών του ISIS και των «μοναχικών λύκων» στη Γαλλία, στο Βέλγιο και αλλού.
Ένα αντίστοιχο πρόγραμμα επιχειρείται τώρα να εφαρμοστεί και στη χώρα μας με τη συνεργασία υπηρεσιών της ΕΛ.ΑΣ. και του Κέντρου Μελετών Ασφάλειας του υπουργείου Εσωτερικών, αρμοδιότητας Προστασίας του Πολίτη. Κύριος στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα σύστημα «ανίχνευσης» εν δυνάμει τζιχαντιστών, με τον προσδιορισμό συμπεριφορών που μπορεί να θεωρηθούν πρώτα δείγματα «ριζοσπαστικοποίησης» και προσέγγισης των φανατικών, και με ελέγχους σε γειτονιές της Αθήνας, σε σχολεία, σε άλλους κοινωνικούς χώρους κ.λπ.
Ευρωπαϊκά προγράμματα
Το κοινοτικό πρόγραμμα για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης CoPPRA που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ομοσπονδιακή αστυνομία του Βελγίου έχει καταγράψει και έναν κατάλογο «κριτηρίων» για να προσδιορισθούν ύποπτες μεταλλάξεις των πολιτών. Όπως σημειώνεται, πιθανοί δείκτες είναι «αλλαγή ονομάτων με χρήση ψευδωνύμων, η κατοχή προπαγανδιστικό υλικού (φυλλάδια, βιβλία, dvd), συμμετοχή σε κλειστές συναντήσεις θρησκευτικών αναζητήσεων, η εξύμνηση μέσω του διαδικτύου της βίας ή του «μαρτυρίου», τα αδικαιολόγητα ταξίδια σε εμπόλεμες περιοχές και άλλα.
Στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα TerRa (Terrorism and Radicalisation) μπορεί να ενεργοποιηθούν συγγενείς θυμάτων αιματηρών επιθέσεων, πρώην τρομοκράτες αλλά και κοινωνικοί λειτουργοί, δημοσιογράφοι, φορείς χάραξης πολιτικής, εκπρόσωποι των αρχών Ασφαλείας αλλά και οι θρησκευτικοί ηγέτες. Το TerRa στοχεύει να πραγματοποιήσει μια «μεγάλη βάση» για την ανταλλαγή διαθέσιμων υλικών, μαθημάτων και εμπειριών μεταξύ όλων των κρατών-μελών και να παρέχονται πρακτικά εργαλεία και συμβουλές για την πρόληψη και την ανίχνευση τέτοιου είδους στροφών προς τον φανατικό ισλαμισμό.
Προσωπική ιστορία
Μια άλλη χαρακτηριστική περίπτωση είναι εκείνη του West London Impact, με δημιουργό τον Νατζίμ Αχμεντ, ο οποίος έχει χρησιμοποιήσει την προσωπική ιστορία του ως πρώην ιδρυτικό μέλος μιας ισλαμιστικής ομάδας που δρούσε στο Δυτικό Λονδίνο. Έχει έτσι επαφές με πολίτες, ιμάμηδες και άλλους που μπορεί να λειτουργήσουν σαν δημιουργοί και στρατολόγοι νέων «μαχητών» του ISIS και όχι μόνο.
Παράλληλα εφαρμόζεται μια σειρά άλλων προγραμμάτων, όπως το κέντρο γνώσης για τη ριζοσπαστικοποίηση (NUANSA) στην Ολλανδία, το «Σπίτι των πληροφοριών» στο Άμστερνταμ αλλά και το πρόγραμμα «Χτίζοντας στην εμπιστοσύνη» στο Ρότερνταμ, που έχει κυρίως σχέση με την ενημέρωση του διδακτικού προσωπικού για τον εντοπισμό συμπεριφορών που οδηγούν προς ένοπλες ομάδες.
Επιπλέον υπάρχουν οι «Ομάδες Διαλόγου της Νεολαίας» στη Γερμανία, οι «Διάλογοι με τους εκπροσώπους των μειονοτήτων και τους θρησκευτικούς ηγέτες» στη Δανία, το πρόγραμμα «Διαλόγων σε όλα τα επίπεδα» της Σουηδίας αλλά και ειδικό πρόγραμμα ασφαλούς Internet με συστήματα διαρκούς ενημέρωσης των αρχών και αλληλοενημέρωσης των κοινωνικών ομάδων στην Πορτογαλία.