.

Ζητήματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο



Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η ολοένα και στενότερη αλληλοσύνδεση της παγκόσμιας κοινωνίας μέσω του κυβερνοχώρου έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο η ανθρωπότητα επικοινωνεί, συναλλάσσεται, αλλά και αντιλαμβάνεται την έννοια της ασφάλειας. Ο κυβερνοχώρος είναι η ραχοκοκαλιά της σύγχρονης κοινωνίας και αποτελεί παγκόσμιο ιστό διασυνδεδεμένων επικοινωνιακών και πληροφοριακών δικτύων, στα οποία είναι αποθηκευμένες πληροφορίες που σχετίζονται με κρίσιμες υποδομές, όπως η υγεία, οι μεταφορές, η ενέργεια και ο χρηματοπιστωτικός τομέας. 

Οι σύγχρονες κοινωνίες στηρίζονται στα πληροφοριακά και επικοινωνιακά δίκτυα για τη λειτουργία των υποδομών τους και ο υψηλός βαθμός εξάρτησής τους από αυτές τις καθιστά ευάλωτες στις κυβερνοεπιθέσεις. Ο κυβερνοχώρος έχει δημιουργήσει νέο πεδίο δράσης για τα κράτη, τους τρομοκράτες, τους εγκληματίες και τις κοινωνίες και συνεπώς νέο αντικείμενο ασφάλειας.

Η φύση του κυβερνοχώρου είναι κατά βάση άναρχη και η απουσία μιας ανώτατης ρυθμιστικής αρχής δημιουργεί ανασφάλεια. Η επιλογή των κυβερνοεπιθέσεων φαντάζει ελκυστική, τόσο για κρατικούς όσο και για μη κρατικούς δρώντες, αφού δεν περιορίζεται από γεωγραφικά όρια, υπάρχει το στοιχείο της απόκρυψης του επιτιθέμενου (ανωνυμία), ενώ το κόστος απόκτησης τέτοιων δυνατοτήτων είναι πλέον σχετικά χαμηλό. 

Στην περίπτωση των κυβερνοεπιθέσεων, δεν χρειάζεται να περάσει κανείς τα σύνορα για να επιτεθεί και τα κυβερνοόπλα μπορούν να κάνουν ακαριαία προβολή ισχύος σε παγκόσμια κλίμακα, χωρίς να χρειάζονται αεροπλανοφόρα ή βάσεις σε εδάφη συμμάχων. Το αποτέλεσμα των κυβερνοεπιθέσεων μπορεί να κυμαίνεται από τη διατάραξη της καθημερινότητας των πολιτών μέχρι την υπονόμευση της κυριαρχίας ενός κράτους. Επίσης, τα απαραίτητα εργαλεία (λογισμικό) και πόροι (πληροφορίες) για τη διεξαγωγή κυβερνοεπιθέσεων είναι προσβάσιμα στο λεγόμενο σκοτεινό δίκτυο (darknet), ένας όγκος πληροφοριών και ιστοσελίδων που δεν είναι προσβάσιμος από συμβατικά προγράμματα περιήγησης του Διαδικτύου.

Η έννοια της κυβερνοασφάλειας είναι δυναμική και άμεσα εξαρτώμενη από τον βαθμό διείσδυσης του κυβερνοχώρου στις σύγχρονες κοινωνίες. Το φάσμα των κυβερνοεπιθέσεων μπορεί να περιλαμβάνει: μηχανές αναζήτησης, κοινωνικά δίκτυα, δημόσιες διοικήσεις, ηλεκτρονικές πλατφόρμες πληρωμής, διαδικτυακούς τόπους ηλεκτρονικού εμπορίου, εθνικές υποδομές, αλλά και το προσωπικό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μας. 

Μια κυβερνοεπίθεση μπορεί να αποσκοπεί στη δυσλειτουργία ενός συστήματος, αλλά και στην υποκλοπή δεδομένων. Οι στόχοι είναι οι κυβερνήσεις, ο ιδιωτικός τομέας αλλά και η κοινωνία. To Ιντερνετ των Πραγμάτων (Internet of Things) και οι διασυνδεδεμένες συσκευές δημιουργούν εκατομμύρια ευάλωτα σημεία για την κυβερνοασφάλεια.

Η προστασία του κυβερνοχώρου έχει γίνει προτεραιότητα τα τελευταία χρόνια για όλους τους εμπλεκόμενους δρώντες. Η κυβερνοασφάλεια δεν προσεγγίζεται πλέον μόνον ως προστασία των υποδομών και καταπολέμηση του κυβερνοεγκλήματος, αλλά και ως προστασία των διαδικτυακών δεδομένων, της ανωνυμίας και της ιδιωτικότητας των πολιτών. Η σκοτεινή πλευρά του Διαδικτύου και η ραγδαία ανάπτυξη της κρυπτογραφημένης επικοινωνίας αποτελούν σοβαρές απειλές για την ασφάλεια των πολιτών. 

Η θέσπιση ενός ολοκληρωμένου κανονιστικού πλαισίου για τη διασφάλιση του περιβάλλοντος του κυβερνοχώρου ανήκει στην κατηγορία των άμεσων προτεραιοτήτων όλων των κυβερνήσεων. Είναι απαραίτητα στοιχεία η καθολική χρήση υποχρεωτικών μέτρων και οδηγιών, ο συντονισμός προσπαθειών και η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την προστασία δεδομένων και συστημάτων και την ασφάλεια του κυβερνοχώρου. Το κόστος της αδράνειας είναι πολύ υψηλότερο από το κόστος που συνεπάγεται η ανάληψη δράσης.

*Επίκουρος καθηγητής, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Ετικέτες ,
[blogger]

Author Name

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Από το Blogger.