Χωρίς τις αισθήσεις μας ή με μέρος αυτών, η εμπειρία που αποκομίζουμε από τον κόσμο γύρω μας είναι περιορισμένη. Μέσα από αυτήν την οπτική, η τεχνολογία IoT έχει στόχο να εμπλουτίσει τις εμπειρίες των ψηφιακών συστημάτων.
To 2013, η Google παρουσίασε την έκδοση Explorer των Google Glass, η οποία ήταν 150 φορές ελαφρύτερη από το πρωτότυπο και κόστιζε 1.500 δολάρια. Το προϊόν σταμάτησε να είναι διαθέσιμο το Φεβρουάριο του 2015 και μπήκε στην ιστορία ως μια από τις αποτυχημένες τεχνολογικές καινοτομίες. Γιατί όμως ένα τόσο εξαιρετικό προϊόν, το οποίο σήμερα είναι διαθέσιμο για εξειδικευμένα επαγγελματικά περιβάλλοντα, δεν προχώρησε; Οι λόγοι είναι αρκετοί, θα μπορούσαν όμως να συμπυκνωθούν στη φράση “η αγορά δεν το χρειάζονταν”.
Κάτι ανάλογο φαίνεται να συμβαίνει αυτήν την περίοδο με το σύνολο των προϊόντων και υπηρεσιών που βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα της τεχνολογίας Internet of Things, η οποία θα λέγαμε ότι μοιάζει περισσότερο με στέγαστρο για πάρκινγκ αεροπλάνων, παρά με ομπρέλα ατομικής χρήσης.
Η κάθε εταιρεία που στρέφει τη ματιά της προς την κατεύθυνση του IoT, το κάνει πρώτιστα γιατί ελπίζει ότι εκεί θα βρει μια λύση για κάποια από τα προβλήματά της. Πριν από μερικά χρόνια, οι συζητήσεις που γίνονταν για την αξιοποίηση της τεχνολογίας IoT ήταν κυρίως επί του γενικού και ελάχιστοι ασχολούνταν με τις λεπτομέρειες, όπως η πρακτική υλοποίηση, το κόστος λειτουργίας, η ασφάλεια και αρκετά ακόμα θέματα που συναντά μπροστά της σήμερα, κάθε ομάδα, η οποία μελετά την υλοποίηση ενός έργου.
Ενώ με ευκολία κάποιος μπορεί να γίνει “IoT ready”, φορώντας μια συσκευή χειρός που λειτουργεί ως μετρητής καρδιακών παλμών και βημάτων, για μια ναυτιλιακή εταιρεία που ενδιαφέρεται να εγκαταστήσει αισθητήρες σε ένα εμπορικό πλοίο, το οποίο υπόκειται σε ένα πολύ αυστηρό πλαίσιο κανόνων ασφαλείας, οι προκλήσεις είναι πολύ περισσότερες. Ακόμα και στις έρευνες που δημοσιεύονται, οι δύο αυτές εκφάνσεις του IoT συγχέονται, δημιουργώντας τελικά ένα παραπλανητικό αποτέλεσμα για την πραγματική ανάπτυξη της τεχνολογίας σε επιχειρηματικές εφαρμογές. Όταν για παράδειγμα, η GlobalData αναφέρει στην έρευνα της ότι η παγκόσμια αγορά IoT θα φτάσει τα 318 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, περιλαμβάνει συσκευές προσωπικής χρήσης, όπως η Alexa ή το Fitbit, καθώς και cloud υπηρεσίες, άδειες χρήσης λογισμικών και αρκετά ακόμα παρελκόμενα, τα οποία παράλληλα συμπεριλαμβάνονται και σε άλλες έρευνες διαμορφώνοντας άλλα μερίδια αγοράς.
Μας λύνει το πρόβλημα; Αν ναι, μας κάνει
Προς αυτήν την κατεύθυνση θα ήταν προτιμότερο να προσανατολιστούν επιχειρήσεις και δημόσιοι οργανισμοί που σκέφτονται την αξιοποίηση τεχνολογιών IoT. Αν για παράδειγμα ένας δήμαρχος θέλει να κάνει έξυπνη την πόλη του, θα χρειαστεί να δημιουργήσει μια ομάδα εργασίας, η οποία θα συνθέσει ένα σύνολο προϊόντων και υπηρεσιών, που θα εξασφαλίζουν τουλάχιστον δύο ζητούμενα. Να συνεργάζονται και να δίνουν αξιόπιστα αποτελέσματα. Ο δήμαρχος ΔΕΝ θέλει να βλέπει τα φυτά στα πάρκα της πόλης ξεραμένα, γιατί οι αισθητήρες υγρασίας δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους, ούτε θέλει να πληρώνει έξτρα από το συμβόλαιο συντήρησης για να φτιάχνει “γέφυρες” μεταξύ διαφορετικών εφαρμογών που δεν είναι φτιαγμένες για να συνεργάζονται εξ αρχής.
Κάπως έτσι κάτω από την ομπρέλα του IoT δε βλέπουμε πλέον ατάκτως ερριμμένα αντικείμενα, αλλά μικρά σπιτάκια που ανήκουν σε διαφορετικές γειτονιές, όπως “smart cities”, “βιομηχανία”, “τεχνολογίες υγείας” κ.λπ. Το ιδανικό σενάριο θα είναι καθεμία από τις γειτονίες να αποκτήσει κάποιους κανονισμούς λειτουργίας και να βασιστεί πάνω σε καλές πρακτικές, οι οποίες με τον καιρό θα εξελίσσονται. Ωστόσο, αυτό μακρά απέχει ακόμα από το να συμβεί.
Οι επιχειρήσεις έχουν την επιλογή να αναθέσουν σε κάποιον “υπεργολάβο” το πρόβλημα της αναζήτησης των μερών που θα συνθέσουν τη λύση, η οποία είναι συνήθως αρκετά ακριβή και άρα όχι κατάλληλη για όλους. Η θα πρέπει μέσα από μια διαδικασία ¨δοκιμής και αποτυχίας” με πιλοτικά έργα να φτάσουν τελικά στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Πώς όλα συνδέονται με όλα;
Λίγο πριν φύγει ο Αύγουστος, η Cosmote ανακοίνωσε ότι προσφέρει πανελλαδική κάλυψη του δικτύου NarrowBand Internet of Things (NB-IoT), με πληθυσμιακή κάλυψη λίγο κάτω από 97%. Η τεχνολογία NB-IoT αποτελεί μια από τις άμεσα διαθέσιμες επιλογές για διασύνδεση συσκευών που ανταλλάσσουν μικρούς όγκους δεδομένων και δεν πρέπει να ξοδεύουν πολύ ενέργεια, ώστε αν λειτουργούν με μπαταρίες, αυτές να διαρκούν για μεγάλο διάστημα. Η τεχνολογία έχει ήδη αξιοποιηθεί για πιλοτικές εφαρμογές και στην Ελλάδα. Εναλλακτικά, άμεσα αξιοποιήσιμη είναι και η τεχνολογία LoRaWAN, η οποία έχει επίσης αξιοποιηθεί σε πιλοτικές και εμπορικές εφαρμογές.
Οι δύο τεχνολογίες βασίζονται σε διαφορετικές τηλεπικοινωνιακές υποδομές, γεγονός που θέτει εξαρχής περιορισμούς στην ενοποίηση τους. Η τεχνολογία NB-IoT είναι συμβατή με την τεχνολογία LTE και για αυτό πρακτικά οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας μπορούν να αξιοποιήσουν την υπάρχουσα υποδομή κεραιών, κάνοντας αναβάθμιση. Η τεχνολογία LoRaWAN αξιοποιεί συχνότητες χαμηλότερα του giga-hertz, για τις οποίες δεν απαιτείται άδεια. Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι για την υλοποίηση ενός έργου είναι απαραίτητη και η εγκατάσταση κεραιών. Αν και αρχικά κάτι τέτοιο ακούγεται πολυδάπανο, στην πράξη δεν είναι καθώς οι κεραίες LoRaWAN καλύπτουν εκτάσεις πολλών τετραγωνικών χιλιομέτρων (με ακτίνα μέχρι και 50 χιλιόμετρα ανά gateway).
Το NB-IoT υποστηρίζεται από το 3rd Generation Patrnership Project και το GSMA, ουσιαστικά δηλαδή τους οργανισμούς που έθεσαν τα πρότυπα στον τομέα της κινητής τηλεφωνίας, ενώ το LoRaWAN υποστηρίζεται από μια μη κερδοσκοπική ένωση περίπου 500 μελών, τα οποία συνεργάζονται για την εξέλιξη της τεχνολογίας. Οπότε στην πράξη οι δύο τεχνολογίες, αναδύουν και σε αυτόν τον τομέα το δίλημμα της επιλογής ανάμεσα σε ανοικτά και κλειστά συστήματα.
Η τεχνολογία 5G είναι επίσης υποψήφια για την υλοποίηση έργων IoT, δεδομένου όμως ότι η αξιοποίηση της στην Ελλάδα αναμένεται να ξεκινήσει μετά το 2020, προσωρινά οι δύο παραπάνω λύσεις, φαίνεται να εστιάζουν το ενδιαφέρον των περισσότερων επιχειρήσεων.