Η πανδημία του κορωνοϊού είναι μια νέα εμπειρία για τον καθένα από εμάς. Έχει αλλάξει τη ζωή όπως τη γνωρίζουμε - στην εργασία, στο σπίτι και στις δημόσιες αλληλεπιδράσεις.
Καθώς ορισμένες χώρες αρχίζουν να χαλαρώνουν τους περιορισμούς στη δημόσια ζωή, πώς μπορούμε να επιστρέψουμε στην κανονικότητα, διατηρώντας παράλληλα την κοινωνική απόσταση (social distancing) και το αίσθημα της ασφάλειας;
Πώς διαχειριζόμαστε τους πολυσύχναστους δημόσιους χώρους, όπως τα εμπορικά κέντρα, τους κινηματογράφους και τα εστιατόρια;
Πώς βελτιστοποιούμε την ασφάλεια στα γραφεία και τα εργοστάσιά μας;
Το πιο σημαντικό, πώς αποφεύγουμε να κλείσουμε ολόκληρες πόλεις και χώρες όταν χτυπήσει η επόμενη πανδημία;
Ενώ η κρίση δημιουργεί πολλά ερωτήματα, μας αναγκάζει επίσης να αναλογιστούμε πώς οι πόλεις μας μπορούν να είναι πιο ανθρωποκεντρικές και ανθεκτικές απέναντι σε απρόβλεπτες προκλήσεις. Πολλοί θα υποστήριζαν ότι υπάρχουν πολύ λίγες, αν υπάρχουν, ανθρωποκεντρικές πόλεις στον κόσμο. Μεταξύ άλλων, αυτό οφείλεται σε παράγοντες όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, ο κακής ποιότητας αστικός σχεδιασμός και η κυκλοφοριακή συμφόρηση. Ωστόσο, παρά το χάος των τελευταίων μηνών, είμαι πεπεισμένος ότι υπάρχει και μία θετική πλευρά – κι αυτή είναι η προσαρμοστικότητα. Είναι πλέον πιο ξεκάθαρο από ποτέ ότι το κύριο χαρακτηριστικό των μελλοντικών μας πόλεων πρέπει να είναι η προσαρμοστικότητα. Ακολουθούν τα επιχειρήματά μου.
Η προσαρμοστικότητα ως ο παράγοντας που αλλάζει το παιχνίδι
Η πανδημία έχει δώσει στο περιβάλλον μας μια ανάσα που τη χρειαζόταν πολύ, αλλά δεν μας έχει απαλλάξει από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Οι πόροι μας εξακολουθούν να είναι πεπερασμένοι και η αποτελεσματική τους χρήση, ώστε να μπορούμε να ζούμε βιώσιμα σε αυτόν τον πλανήτη, παραμένει κορυφαία προτεραιότητα. Σήμερα, έχουμε μια χρυσή ευκαιρία να επανεκτιμήσουμε το πώς μπορεί να εφαρμοστεί η τεχνολογία για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής, της αστικοποίησης και της αύξησης του πληθυσμού. Η πανδημία δημιουργεί μια αλλαγή πλαισίου: βρισκόμαστε ένα βήμα πριν τη νέα εποχή της ψηφιοποίησης.
Ενώ το 99% των υποδομών της πόλης παραμένει «χαζό» σήμερα, από τεχνολογικής άποψης, η ψηφιοποίηση μπορεί να το καταστήσει πιο ευέλικτο και πιο γρήγορο στην αντιμετώπιση κρίσεων. Η ψηφιοποίηση μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε ένα ψηφιακό, προσαρμόσιμο δίδυμο μιας πόλης στον εικονικό κόσμο. Μπορούμε να δοκιμάσουμε και να προσομοιώσουμε την ανθεκτικότητα μιας πόλης σε γεγονότα όπως φυσικές καταστροφές και πανδημίες. Αυτό μας βοηθά να κατανοήσουμε πόσο προσαρμόσιμη είναι σε τέτοια γεγονότα και να προσομοιώσουμε μια σειρά από σενάρια απόκρισης που μπορούν να ενεργοποιηθούν στο μέλλον.
Στόχος μας θα πρέπει να είναι η δημιουργία πόλεων που θα εξισορροπούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και την οικονομική ανάπτυξη. Ενώ οι φυσικοί πόροι συνεχίζουν να μειώνονται, τα δεδομένα (data) που έχουμε στη διάθεσή μας είναι πόροι που δεν εξαντλούνται. Τα data βρίσκονται στο επίκεντρο της ψηφιοποίησης. Η χρήση τους μπορεί να μας βοηθήσει να επιτύχουμε τον παραπάνω στόχο, εξαλείφοντας τα απόβλητα και εξοικονομώντας ενέργεια και κόστος. Αυτό το κάνουμε ήδη σε κτήρια - και γινόμαστε όλο και καλύτεροι σ’ αυτό. Ωστόσο, η αξιοποίηση των data προς όφελος των ανθρώπων στις πόλεις είναι ακόμη στα σπάργανα. Στο μέλλον, οραματιζόμαστε ότι οι έξυπνες υποδομές θα γίνουν all-sensing: ένα οικοσύστημα που μας γνωρίζει και προσαρμόζεται στις ανάγκες μας, χάρη στα data και την ψηφιοποίηση.
Αυτή η διαδικασία είναι συνεχής - με την έννοια ότι πρέπει να δημιουργήσουμε έναν infinity loop: συνεχή βελτίωση με βάση τη σύνδεση από τον φυσικό και τον εικονικό κόσμο. Είναι σαν τα παιδιά των οποίων ο εγκέφαλος αναπτύσσεται με βάση την εμπειρία που προκύπτει από τις αισθήσεις και αποκτούν γνώσεις μέσω ανατροφοδότησης από τις αισθήσεις τους ή από τους άλλους ανθρώπους: για παράδειγμα το να μαθαίνεις να μην αγγίζεις κάτι ζεστό. Το infinity loop για τις υποδομές συνδέει πληροφορίες από όλους τους αισθητήρες και τους ειδικούς για να βελτιώνει συνεχώς την εμπειρία των κατοίκων της πόλης και να ενισχύει την αξία των λύσεων για τους πελάτες μας.
Υποδομές που αισθάνονται τα πάντα
Οι αισθητήρες καθιστούν δυνατές τις υποδομές που αισθάνονται τα πάντα. Χρησιμοποιούνται σχεδόν παντού σήμερα, από την ανίχνευση σεισμών, τη μέτρηση του καρδιακού παλμού σας μέσω ενός fitness tracker έως τη διασφάλιση της ασφάλειας των εργαζομένων σε βιομηχανικούς χώρους. Τα δεδομένα που συλλέγονται μέσω αυτών των αισθητήρων αποστέλλονται σε έναν υπολογιστή για ανάλυση και έξυπνη χρήση.
Η σημαντικότητα των αισθητήρων αυξάνεται και πρόκειται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο μετά από αυτήν την πανδημία, με τους έξυπνους αισθητήρες να συμβάλλουν θετικά περισσότερο στη δημόσια και ιδιωτική ζωή μας. Αυτό συμβαίνει επειδή μας επιτρέπουν να παρακολουθούμε το περιβάλλον μας όπως ποτέ άλλοτε. Η πρόκληση είναι να δημιουργήσουμε ένα οικοσύστημα συνδυάζοντας όλα τα στοιχεία.
Σήμερα, μέσω της θυγατρικής μας Enlighted,το Internet of Things(IoT), και έξυπνοι αισθητήρες συλλέγουν και παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο την παρουσία των ατόμων, τα επίπεδα φωτός, τις θερμοκρασίες και τη χρήση ενέργειας. Μπορούν να κάνουν διάκριση μεταξύ ατόμων και αντικειμένων και να προσαρμόσουν τους ελέγχους για συγκεκριμένους σκοπούς. Υπάρχουν 3,5 εκατομμύρια αισθητήρες εγκατεστημένοι σε όλα τα κτήρια των πελατών μας παγκοσμίως, βοηθώντας τους να επιτύχουν όσο το δυνατόν καλύτερη χρήση του χώρου του γραφείου τους και να μειώσουν το ενεργειακό κόστος. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθιστούν δυνατό, σε μια εγκατάσταση εξωτερικών ασθενών του NHS, να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας κατά 80% ετησίως.
Οι έξυπνοι αισθητήρες είναι επίσης χρήσιμοι σε περίπτωση πυρκαγιάς - δίνοντας στους πυροσβέστες αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των ατόμων και το πού ακριβώς βρίσκονται μέσα στο κτήριο. Σε άλλες περιπτώσεις, παρακολουθούν την ατμοσφαιρική ρύπανση, βοηθώντας τις πόλεις να συμμορφωθούν με τους στόχους για καθαρό αέρα και μείωση των εκπομπών ρύπων.
Ενώ στο παρελθόν τοποθετούσαμε αισθητήρες για την προστασία και τη λειτουργία των υποδομών μας, τώρα επεκτείνουμε αυτή τη χρήση προκειμένου το περιβάλλον μας να αποκρίνεται, να είναι διαδραστικό και να μας φροντίζει. Συνειδητοποιούμε ότι η χρήση έξυπνων αισθητήρων IoT μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη διασφάλιση της συνέχισης της λειτουργίας των επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας.
Πιθανές μελλοντικές εφαρμογές αισθητήρων
Τι γίνεται αν μια πανδημία χτυπήσει ξανά; Οι αισθητήρες θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στο γραφείο και να συναντιόμαστε σε δημόσιους χώρους, επιτρέποντας την κοινωνική απόσταση (social distancing). Μπορούν να ποσοτικοποιήσουν την πυκνότητα σε οποιαδήποτε δεδομένη περιοχή ανά πάσα στιγμή, διασφαλίζοντας ότι οι άνθρωποι διατηρούν τις αποστάσεις και αποφεύγουν την υπερσυγκέντρωση. Αυτό σημαίνει ότι ενδέχεται να μην χρειαστεί να κλείσουμε ολόκληρες πόλεις και χώρες στο μέλλον.
Αναμένουμε επίσης την αύξηση του ενδιαφέροντος για την αποδοτικότητα και τη χρήση του χώρου γραφείων. Είναι κάτι που εξετάσαμε για διαφορετικές περιπτώσεις χρήσης του χώρου, όπως η άνεση ή αποδοτικότητα , για ένα διάστημα. Σε απάντηση στον COVID-19, περισσότεροι πελάτες ζητούν εφαρμογές που τους βοηθούν να σχεδιάσουν τα γραφεία τους με βέλτιστους τρόπους. Σήμερα, το 33% του χώρου των εμπορικών ακινήτων υπό-χρησιμοποιείται ή δεν χρησιμοποιείται, δημιουργώντας μια ευκαιρία για εξοικονόμηση κόστους. Αν σε αυτό προσθέσουμε τη σημαντική αύξηση της εργασίας από το σπίτι, χάρη στο μεγαλύτερο αναγκαστικό τεστ στην ιστορία, βλέπουμε ότι η δυνατότητα μείωσης του κόστους των ακινήτων γίνεται ελκυστική.
Μπορεί να υπάρχει περισσότερη ζήτηση για απαιτητικές εφαρμογές περιβάλλοντος, για παράδειγμα σε θαλάμους αρνητικής πίεσης σε νοσοκομεία και εργαστήρια. Σε εσωτερικούς χώρους, συχνά πιο μολυσμένους από τους εξωτερικούς χώρους, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δεδομένα πληρότητας για να ρυθμίσουμε τη ροή του αέρα, ώστε να κυκλοφορεί καλύτερα όταν υπάρχει μεγαλύτερη πυκνότητα ατόμων στο χώρο. Αυτό εξασφαλίζει καλύτερη κυκλοφορία αέρα στα σούπερ μάρκετ, για παράδειγμα.
Φανταστείτε την επιστροφή στο γραφείο κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας, πώς διασφαλίζουμε ότι τα μολυσμένα άτομα θα μείνουν στο σπίτι; Οι αισθητήρες μπορούν επίσης να παίξουν σημαντικό ρόλο εδώ μετρώντας τη θερμοκρασία και επικοινωνώντας με τα συστήματα ελέγχου πρόσβασης. Εφαρμογές που σχετίζονται με τους χώρους εργασίας, όπως το Comfy, μπορούν να παίξουν έναν ρόλο, επιτρέποντας στους χρήστες να κάνουν κράτηση γραφείων που απέχουν δύο μέτρα από το επόμενο γραφείο.
Όμως, περισσότεροι αισθητήρες στις έξυπνες πόλεις εγείρουν επίσης σημαντικές ηθικές ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο των δεδομένων - ακόμη και αν οι αισθητήρες μας διασφαλίζουν την ανωνυμία.
Ηθικές έξυπνες υποδομές
Το απόρρητο των δεδομένων αφορά την εξισορρόπηση αυτού που είναι εφικτό, νομικό και ηθικά σωστό. Εάν θέλουμε να δημιουργήσουμε υποδομές που αισθάνονται τα πάντα και που βοηθούν στη διατήρηση των φυσικών πόρων και στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, πρέπει να συλλέξουμε και να αναλύσουμε δεδομένα. Θα προκύψουν δύσκολες επιλογές - προστασία της ιδιωτικής ζωής έναντι της ασφάλειας, των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της ευκολίας. Οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να αποφασίσουν τι είναι σημαντικό γι’ αυτούς. Θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι τα δεδομένα μας χρησιμοποιούνται για τον συγκεκριμένο σκοπό για τον οποίο συναινέσαμε χωρίς να γίνεται κατάχρηση. Οι παγκόσμιες εταιρείες έχουν μεγάλη ευθύνη να διαχειρίζονται τα δεδομένα ηθικά και να δείχνουν διαφάνεια σχετικά με το τι αποθηκεύεται και για ποιο σκοπό.
Ας επωφεληθούμε από όσα μάθαμε
Συνοπτικά, ο κόσμος μας έχει αλλάξει για πάντα: ας δημιουργήσουμε ένα νέο πλαίσιο που επωφελείται από νέες χρήσεις τεχνολογίας και από τα θετικά που προέκυψαν από την εμπειρία του lockdown. Πρέπει να αφιερώσουμε χρόνο για να σκεφτούμε τους τομείς που θέλουμε να εξελίξουμε - περισσότερη εργασία από το σπίτι, αυξημένη εικονική συνεργασία, λιγότερες αερομεταφορές και αντίστοιχη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, ευέλικτη εργασία για να κερδίσουμε περισσότερες ώρες με την οικογένεια. Ακόμη και το να αναγνωρίσουμε τι έχει σημασία στη ζωή.
Η ανταλλαγή δεδομένων θα είναι το κλειδί για να καταστήσουμε τις πόλεις μας πιο προσαρμόσιμες και ανθεκτικές στις κρίσεις. Με τη σωστή εγκατάσταση, οι υποδομές που είναι πιο ευπροσάρμοστες στις αλλαγές - είτε πρόκειται για πανδημίες, φυσικές καταστροφές ή για την κλιματική αλλαγή - όχι μόνο θα επιβιώσουν αλλά και θα βοηθήσουν την κοινωνία να ακμάσει.
*Ο Cedrik Neike είναι CEO της Siemens Smart Infrastructure