Του Kai Weiss
Απόδοση:Ευθύμης Μαραμής
Εισαγωγή
Επιτέλους τελείωσε: η πλημμύρα των ηλεκτρονικών μηνυμάτων που έλαβε κάθε μεμονωμένη ανθρώπινη ύπαρξη η οποία κατέχει ηλεκτρονικό ταχυδρομείο τις τελευταίες εβδομάδες, λόγω των νέων κανόνων προστασίας δεδομένων στην ΕΕ. Αυτοί οι κανόνες, που ονομάζονται GDPR, προκάλεσαν χάος πριν καν τεθούν σε ισχύ στις 25 Μαΐου και πιθανότατα προκάλεσαν το μεγαλύτερο κύμα spamαλληλογραφίας όλων των εποχών – στο όνομα της καταπολέμησης του spam φυσικά.
Εν συντομία το πλαίσιο του GDPR
Οι κανόνες του GDPR σχεδιάστηκαν για την προστασία των Ευρωπαίων καταναλωτών από παραβιάσεις δεδομένων εκ μέρους των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας (η ΕΕ πιστεύει ότι το Facebook, η Google και σία καταχρώνται τα δικαιώματα του λαού της), και περιλαμβάνουν – ως κύρια σημεία τους – το «δικαίωμα του καταναλωτή να λησμονηθεί» (δηλαδή οι Ευρωπαίοι μπορούν να ζητήσουν από τις επιχειρήσεις να διαγράψουν όλα τα δεδομένα τους), την «συγκατάθεση» (δηλαδή ότι για τα δεδομένα που επεξεργάζεται μια επιχείρηση, θα πρέπει να συναινέσει το άτομο – εξακολουθεί πάντως να υπάρχει διαμάχη για το τι σημαίνει «συγκατάθεση»), την υποχρέωση να προσλάβουν οι μεγάλες επιχειρήσεις έναν υπεύθυνο προστασίας δεδομένων και, πάνω απ’ όλα, βαριά πρόστιμα για παραβάσεις. Οι παραβάσεις αυτές: «υπόκεινται σε διοικητικά πρόστιμα μέχρι € 20.000.000, ή στην περίπτωση επιχείρησης, μέχρι το 4% του συνολικού ετήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών του προηγούμενου οικονομικού έτους, όποιο εκ των δύο είναι υψηλότερο».
Ποιο είναι το αποτέλεσμα αυτών των κανόνων προστασίας δεδομένων μετά από λίγο περισσότερο από ένα μήνα; Το συμπέρασμα με μια λέξη θα ήταν πιθανώς: χάος. Όπως έδειξαν τα τρισεκατομμύρια των ηλεκτρονικών μηνυμάτων που στάλθηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο, κανείς δεν καταλαβαίνει στην πραγματικότητα τους κανόνες – ή τι μπορεί να κάνει γι’ αυτό.
Πανικός
Την ημέρα που τέθηκαν σε ισχύ οι κανόνες, αρκετές αμερικανικές ιστοσελίδες μεταξύ των οποίων, οι Los Angeles Times, Chicago Tribune, New York Daily News και Orlando Sentinel, διέκοψαν πανικόβλητες τις πλατφόρμες τους στις χώρες της ΕΕ. Αλλά δεν απέκλεισαν μόνο οι εφημερίδες τους Ευρωπαίους: ο κατάλογος περιλαμβάνει επίσης το Shoes.com, το Instapaper και το Channel History. Εν τω μεταξύ, οι διαφημιστικές εταιρείες, που πλήττονται περισσότερο από τους νέους κανόνες, απομακρύνθηκαν συνολικά από την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των Drawbridge και Verve,αναφέροντας το GDPR ως τον λόγο για τον οποίο δεν μπορούν πλέον να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους στην Ήπειρο. Αυτοί που παρέμειναν έπρεπε να επιβαρυνθούν με τεράστια κόστη: Οι βρετανικές εταιρείες ξόδεψαν 1,1 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ οι Αμερικανικές 7,8 δισεκατομμύρια για την προετοιμασία συμμόρφωσης με το GDPR.
Εν τω μεταξύ, οι Ευρωπαίοι αφέθηκαν να παλεύουν με το τι πρέπει να κάνουν. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, τα ΜΜΕ και τις δεξαμενές σκέψης. Στην πραγματικότητα, όλα αυτά επέτρεψαν σε ένα επάγγελμα να επωφεληθεί αρκετά από το GDPR: Τους δικηγόρους. Όπως αναφέρει το Politico:
Για τους δικηγόρους, η περίοδος κυοφορίας του GDPR μεταφράστηκε σε άνθιση των εισοδημάτων τους. Οι επαγγελματίες των νομικών υπηρεσιών, χαρακτηρίζουν τον νόμο των 88 σελίδων ως «δώρο που συνεχίζει να τους επιφέρει χρήματα» λόγω της μεγάλης ροής χρεωστικών ωρών και των συμβάσεων απασχόλησης τους που τον συνοδεύουν.
Οι tech γίγαντες
Συνειδητοποιήσατε κάτι; Σε όλο αυτό το χάος, δεν αναφέραμε την Google και το Facebook ούτε μία φορά. Είναι γεγονός ότι κατατέθηκαν αγωγές εις βάρος των δύο εταιρειών, ύψους 8,8 δισ ευρώ, από την πρώτη ημέρα εφαρμογής των μέτρων. Κατατέθηκαν από τον Αυστριακό ακτιβιστή Max Schremsκαι ένα μόνο απόσπασμα αυτών που λέει, είναι αρκετό για να καταλάβει κάποιος πως εκλαμβάνει την εθελοντική συνεργασία σε ένα σύστημα αγοράς:
«Το Facebook μπλόκαρε ακόμη και λογαριασμούς χρηστών που δεν έδωσαν τη συγκατάθεσή τους. Σε τελική ανάλυση, οι χρήστες είχαν μόνο δύο επιλογές: να διαγράψουν το λογαριασμό τους ή να δεχτούν τους όρους συμφωνίας – αυτό δεν είναι ελεύθερη επιλογή, αλλά θυμίζει περισσότερο τις εκλογικές διαδικασίες στη βόρεια Κορέα.»
Για να μεταφράσουμε: το να μπλοκάρει το Facebook τους χρήστες που δεν συμφωνούν με τους όρους χρήσης του Facebook είναι το ίδιο με την εκλογική διαδικασία της χειρότερης δικτατορίας στον κόσμο.
Εκτός αυτού, ωστόσο, οι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι είναι πιθανό οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, οι οποίες είναι κατά πρώτο και κύριο λόγο ο στόχος του GDPR, να καταφέρουν στην πραγματικότητα να επωφεληθούν από τους νέους κανόνες. «Η Google και το Facebook κυριαρχούσαν ήδη στην αγορά αυτή πριν από την εμφάνιση των νέων κανόνων της ΕΕ. Τώρα, κυριαρχούν ακόμη περισσότερο», έγραψαν ο Laurens Cerulus και ο Mark Scott.
Αυτό μπορεί να συμβεί καθώς οι «μεγάλες tech» διέθεταν πολύ περισσότερους πόρους για να προσαρμοστούν εγκαίρως στους νέους κανόνες. Για παράδειγμα, η Google είχε προετοιμαστεί για περισσότερο από ένα χρόνο και επικαιροποίησε πάνω από 12 εκατομμύρια συμβάσεις, ενημερώνοντας επίσης τους χρήστες της σχετικά με τις αλλαγές. Έτσι, ενώ οι κανονικές διαφημιστικές εταιρείες ενδέχεται να χρειαστεί να εγκαταλείψουν την ευρωπαϊκή αγορά ή να υποστούν τεράστια κόστη προσαρμογής, η Google και το Facebook θα ζοριστούν λιγότερο. Ενδεχομένως, οι διαφημιστικές εταιρίες, προσπαθώντας να διατηρηθούν στον χώρο, να μεταφέρουν ακόμη και τις διαφημίσεις τους στη… Google και το Facebook, καθιστώντας τους tech γίγαντες τεχνολογίας ακόμα μεγαλύτερους. Αυτό θα έπρεπε να ήταν αναμενόμενο: εξάλλου, οι κανονιστικές ρυθμίσεις αφομοιώνονται ευκολότερα από τις μεγάλες εταιρείες, ενώ οι μικρότερες θα δώσουν αγώνα για να το καταφέρουν. Το GDPR φαίνεται να είναι απλά ένα ακόμα παράδειγμα που επιβεβαιώνει αυτό το επιχείρημα.
Στείλτε e-mail στην Věra Jourová
Η αντίδραση της ΕΕ σε όλα αυτά ήταν «αξεπέραστη»: η επίτροπος για θέματα δικαιοσύνης, καταναλωτών και ισότητας των φύλων, Věra Jourová, όταν ρωτήθηκε για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μικρές επιχειρήσεις με το GDPR, απάντησε λέγοντας ότι ακόμη κι αυτή η ίδια είναι σε θέση να καταλάβει τι σημαίνει αυτός ο νόμος. Παραθέτω απόσπασμα της συνέντευξης στη γερμανική Die ZEIT :
ZEIT Online: Οι μεγάλες εταιρείες μπορούν απλά να αναθέσουν σε δικηγόρο την εφαρμογή του GDPR. Αλλά οι μικρότερες επιχειρήσεις, ειδικά οι bloggers και οι όμιλοι, συχνά δεν διαθέτουν τα απαραίτητα χρήματα για να κάνουν το ίδιο και δεν ξέρουν πώς να εφαρμόσουν όλα τα κριτήρια.
Jourová: Μπορούν να μου στείλουν ένα e-mail
Είναι περιττό να πούμε ότι αυτή η «πρόταση» είναι υπερβολικά αισιόδοξη. Εν τω μεταξύ, αποδείχθηκε ότι οι νέοι κανόνες δεν ισχύουν ούτε καν για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε διαρροή προσωπικών στοιχείων εκατοντάδων Ευρωπαίων πολιτών – η οποία αποτελεί παραβίαση του GDPR, ωστόσο η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι οι κανόνες δεν θα επηρεάσουν την ίδια την ΕΕ, επικαλούμενη «νομικούς λόγους». Στην πραγματικότητα, οι Βρυξέλλες θα αποκτήσουν δικούς τους νόμους κάπως «παρόμοιους με αυτούς του GDPR» το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους.
Όλα αυτά θα ήταν πολύ διασκεδαστικά, αν δεν υφίσταντο όλες οι ακούσιες συνέπειες. Το GDPRβλάπτει τους Ευρωπαίους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις, την ανταγωνιστικότητά και την ευρύτερη ευρωπαϊκή οικονομία, όλα στο όνομα του να πληγούν οι «κακές πολυεθνικές» επιχειρήσεις (κάτι που δεν συμβαίνει). Είναι αλήθεια ότι στην εποχή των αμέτρητων δεδομένων, μπορεί να χρειαστούμε μια επανεξέταση της ιδιοκτησίας δεδομένων. Αλλά το GDPR δεν θα βοηθήσει καθόλου – μόλις ένα μήνα σε εφαρμογή και αυτό έχει γίνει ήδη σαφές.
Source:eleytheriagora.gr